Bài viết này tổng hợp top 5 diễn giả là doanh nhân khởi nghiệp thành công năm 2025 và đánh dấu chỗ đứng vững chắc trong sự nghiệp...
Ngành F&B (Food and Beverage) đang trở thành lựa chọn khởi nghiệp hấp dẫn với tiềm năng sinh lời cao và thị trường ngày càng mở rộng. Tuy nhiên, để kinh doanh F&B thành công không chỉ cần đam mê mà còn đòi hỏi sự hiểu biết toàn diện. Bài viết dưới đây CafeMom sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan, giúp bạn từng bước xây dựng và phát triển mô hình F&B phù hợp, hiệu quả và bền vững.
1. Kinh doanh F&B là gì?
F&B (Food and Beverage) là lĩnh vực kinh doanh liên quan đến thực phẩm và đồ uống, bao gồm các mô hình như nhà hàng, quán cà phê, quán ăn nhanh, bar, dịch vụ ăn uống lưu động và các nền tảng giao đồ ăn trực tuyến.
Sự phát triển của ngành F&B tại Việt Nam
Theo báo cáo của Statista (2024), quy mô thị trường F&B tại Việt Nam đạt gần 600 nghìn tỷ đồng, tăng trưởng trung bình 8-10%/năm trong thập kỷ qua. Các yếu tố thúc đẩy bao gồm:
- Dân số trẻ, tầng lớp trung lưu gia tăng.
- Xu hướng ăn uống ngoài gia đình và đặt đồ ăn online bùng nổ.
- Sự gia nhập của các thương hiệu quốc tế và các startup F&B bản địa.
2. Vì sao nên kinh doanh F&B hiện nay?
Không chỉ dừng lại ở nhu cầu thiết yếu, việc ăn uống ngày nay còn mang nhiều yếu tố trải nghiệm, tiện ích và phong cách sống, mở ra hàng loạt cơ hội kinh doanh sáng tạo và đầy tiềm năng. Vậy đâu là những lý do khiến F&B trở thành “mảnh đất vàng” để đầu tư hiện nay? Dưới đây là những lý do bạn nên cân nhắc để bắt đầu kinh doanh trong lĩnh vực F&B:
- Thị trường F&B đang tăng trưởng mạnh mẽ: Ngành ẩm thực và đồ uống (F&B) hiện là một trong những thị trường sôi động nhất với quy mô toàn cầu ước đạt 8.9 nghìn tỷ USD vào năm 2025. Tại Việt Nam, nhu cầu ăn uống ngoài gia đình và xu hướng sống hiện đại đang thúc đẩy F&B phát triển nhanh chóng, đặc biệt ở các đô thị lớn.
- Lợi nhuận hấp dẫn, dễ thu hồi vốn: Kinh doanh F&B có thể mang lại biên lợi nhuận từ 20%–60%, tùy mô hình. Với chiến lược đúng, nhiều thương hiệu có thể thu hồi vốn sau 6–12 tháng, nhờ vào khả năng kiểm soát chi phí tốt và giá bán linh hoạt theo trải nghiệm khách hàng.
- Dễ đổi mới, phù hợp nhiều xu hướng: Ngành F&B có tính sáng tạo cao, dễ thay đổi theo thị hiếu khách hàng. Từ mô hình cà phê sách, đồ uống detox đến món ăn thuần chay hay bếp trên mây (cloud kitchen), doanh nghiệp có thể linh hoạt thử nghiệm và mở rộng dễ dàng.
- Công nghệ thúc đẩy tăng trưởng nhanh: F&B hiện nay tận dụng mạnh mẽ công nghệ: từ đặt món online, quản lý bằng phần mềm, đến marketing trên TikTok và Instagram. Điều này giúp tiết kiệm chi phí, mở rộng quy mô nhanh và tăng trải nghiệm khách hàng một cách hiệu quả.
- Đáp ứng nhu cầu trải nghiệm của giới trẻ: Người tiêu dùng trẻ không chỉ ăn uống để no mà còn tìm kiếm cảm xúc và trải nghiệm. Một quán cà phê đẹp, món ăn độc đáo hay không gian “check-in” ấn tượng đều có thể trở thành lợi thế cạnh tranh lớn trong kinh doanh F&B hiện nay.
XEM THÊM: CÁCH MỞ RỘNG QUY MÔ KINH DOANH NÂNG TẦM VỊ THẾ, CHINH PHỤC THỊ TRƯỜNG
3. Các mô hình kinh doanh F&B phổ biến hiện nay
Thị trường F&B hiện đại đang vận hành dưới nhiều mô hình kinh doanh khác nhau, phản ánh sự linh hoạt trong cách tiếp cận khách hàng, vận hành chuỗi giá trị, và tối ưu chi phí đầu tư. Dưới đây là năm mô hình phổ biến nhất hiện nay.
3.1. Mô hình nhà hàng
Đây là mô hình truyền thống trong ngành F&B, yêu cầu đầu tư lớn vào mặt bằng, thiết kế không gian, thiết bị và nhân sự. Nhà hàng thường phục vụ thực khách tại chỗ, hướng tới trải nghiệm ăn uống trọn vẹn, từ chất lượng món ăn đến dịch vụ phục vụ và bầu không khí. Mặc dù chi phí vận hành cao, mô hình này thích hợp để xây dựng thương hiệu dài hạn và tạo ra giá trị ổn định nếu được quản lý hiệu quả.
3.2. Mô hình quán ăn/quán cà phê quy mô vừa và nhỏ
Loại hình này linh hoạt hơn nhà hàng, đòi hỏi mức đầu tư thấp hơn và thường tập trung vào nhóm khách hàng phổ thông. Các quán ăn, quán cà phê có thể triển khai ở khu vực dân cư, trường học, văn phòng, với ưu điểm là xoay vòng vốn nhanh và dễ mở rộng nếu sản phẩm có chất lượng. Tuy nhiên, mức độ cạnh tranh cao, yêu cầu sự ổn định trong vận hành và tạo điểm khác biệt rõ ràng.
3.3. Mô hình bếp trực tuyến
Mô hình này hoạt động không cần không gian phục vụ khách tại chỗ, thay vào đó tập trung vào chế biến và giao hàng qua các nền tảng số. Với chi phí mặt bằng thấp, ít nhân sự và khả năng thử nghiệm sản phẩm nhanh, cloud kitchen phù hợp với startup, cá nhân có năng lực marketing và logistics. Tuy nhiên, do phụ thuộc vào nền tảng giao hàng và cạnh tranh giá khốc liệt, biên lợi nhuận thường thấp hơn các mô hình truyền thống.
3.4. Mô hình nhượng quyền
Nhượng quyền là hình thức mua lại mô hình kinh doanh đã có thương hiệu và quy trình vận hành ổn định. Người nhận nhượng quyền được hỗ trợ từ hệ thống chính về đào tạo, nguyên vật liệu, truyền thông,... Mặc dù cần vốn đầu tư lớn hơn so với mô hình độc lập, đây là lựa chọn an toàn cho những người thiếu kinh nghiệm vận hành nhưng có tiềm lực tài chính.
3.5. Mô hình tích hợp sáng tạo
Mô hình này tích hợp F&B với các yếu tố trải nghiệm như không gian làm việc, thú cưng, sách, âm nhạc hoặc check-in thẩm mỹ. Đây là hướng đi sáng tạo, tạo sự khác biệt trên thị trường và dễ viral trên nền tảng mạng xã hội. Tuy nhiên, nó đòi hỏi sự đầu tư vào thiết kế ý tưởng, khả năng vận hành đa dạng và nhạy bén với xu hướng tiêu dùng.
3.6. Mô hình Take Away - bán mang đi
Phù hợp với những người khởi nghiệp có vốn đầu tư thấp. Mô hình này không yêu cầu không gian phục vụ khách tại chỗ, giúp tiết kiệm chi phí thuê mặt bằng và nhân sự. Tập trung vào tốc độ chế biến, chất lượng món ăn và bao bì thân thiện. Tuy nhiên, cần tối ưu quy trình đóng gói, bảo quản nhiệt độ và tốc độ giao hàng để đảm bảo trải nghiệm khách hàng.
3.7. Mô hình Self Service - Tự phục vụ
Tận dụng công nghệ để giảm chi phí nhân sự và tăng tính chủ động cho khách hàng. Khách có thể tự chọn món, thanh toán qua máy POS hoặc ứng dụng điện tử, sau đó tự lấy đồ ăn. Mô hình này giúp tăng tốc độ phục vụ, nhưng cần đảm bảo bố trí không gian hợp lý và hướng dẫn rõ ràng.
3.8. Mô hình All-in-shop
Tích hợp nhiều dịch vụ trong một không gian như ăn uống – làm việc – mua sắm – thư giãn. Phù hợp với khu vực đô thị, nhắm đến nhóm khách hàng trẻ, dân văn phòng và sinh viên. Tuy nhiên, cần quản lý tốt trải nghiệm tổng thể để tránh cảm giác “loãng” hoặc thiếu tập trung.
3.9. Mô hình One-stop Dining
Cung cấp đa dạng sản phẩm trong cùng một không gian: từ đồ mặn, đồ ngọt đến cà phê và đồ uống. Giúp khách hàng tiết kiệm thời gian, tăng thời gian lưu lại tại quán và cơ hội chi tiêu nhiều hơn. Phù hợp với các trung tâm thương mại, khu dân cư sầm uất.
XEM THÊM: 15+ CÁCH TĂNG ĐỘ NHẬN DIỆN THƯƠNG HIỆU, THU HÚT KHÁCH HÀNG TIỀM NĂNG
3.10. Mô hình nhà hàng buffet
Cho phép khách hàng tự do lựa chọn món ăn với mức giá cố định, tạo cảm giác “ăn thoải mái – không lo về giá”. Đây là mô hình thu hút nhóm khách gia đình hoặc tổ chức sự kiện, tiệc nhóm. Tuy nhiên, chủ đầu tư phải tính toán chính xác định mức chi phí nguyên liệu, thiết kế quy trình refill hợp lý và kiểm soát lượng thải để giảm hao hụt.
3.11. Mô hình thức ăn nhanh (Fast Food)
Tối ưu quy trình chế biến và phục vụ để rút ngắn thời gian chờ đợi, phù hợp với nhu cầu ăn nhanh – tiện lợi. Mô hình này thường gắn với các thương hiệu lớn và yêu cầu xây dựng quy chuẩn vận hành chặt chẽ. Tuy nhiên, cạnh tranh rất cao, biên lợi nhuận mỏng và yêu cầu đầu tư mạnh vào thương hiệu, mặt bằng có lưu lượng lớn.
3.12. Mô hình nhà hàng bistro
Là sự giao thoa giữa nhà hàng truyền thống và quán cà phê hiện đại với không gian nhỏ nhắn, thân thiện và thực đơn tinh giản nhưng chất lượng. Bistro hướng đến đối tượng khách hàng trẻ, yêu thích sự thoải mái nhưng vẫn muốn thưởng thức món ăn chất lượng. Dù không cần đầu tư lớn, nhưng để duy trì tính đặc trưng, chủ quán cần sáng tạo trong phong cách phục vụ và nội dung truyền thông.
3.13. Mô hình nhà hàng chay
Đáp ứng xu hướng ăn chay vì sức khỏe, môi trường hoặc lý do tôn giáo, mô hình này ngày càng phổ biến trong đô thị lớn. Thực đơn thường được thiết kế tinh tế, nguyên liệu có nguồn gốc rõ ràng và trình bày đẹp mắt để thu hút cả những người không thuần chay. Tuy nhiên, nguyên liệu tươi sống dễ hỏng và quy trình bảo quản thực phẩm cần được kiểm soát nghiêm ngặt.
3.14. Mô hình kinh doanh nhà hàng bình dân (Casual Dining)
Mục tiêu chính là phục vụ nhóm khách hàng phổ thông với mức giá dễ tiếp cận, không gian đơn giản và thực đơn phong phú. Mô hình này thường có lượng khách ổn định nhờ thói quen ăn uống hằng ngày của người dân. Tuy nhiên, do biên lợi nhuận thấp nên việc tối ưu chi phí nguyên vật liệu, nhân sự và thời gian phục vụ là yếu tố sống còn.
3.15. Mô hình kinh doanh cao cấp (Fine Dining)
Tập trung vào trải nghiệm khách hàng toàn diện với không gian sang trọng, dịch vụ tinh tế và món ăn được đầu tư cả về nguyên liệu lẫn cách trình bày. Mô hình này mang lại biên lợi nhuận cao và giúp nâng tầm thương hiệu, nhưng cần đầu bếp trình độ cao và đội ngũ phục vụ chuyên nghiệp. Ngoài ra, khả năng thích nghi với thay đổi thị trường là thách thức lớn đối với loại hình này.
3.16. Mô hình F&B trong khách sạn
Là một phần trong hệ sinh thái dịch vụ lưu trú, mô hình này vừa phục vụ nhu cầu ăn uống của khách nội trú vừa mở rộng đến khách bên ngoài. Gồm nhiều dịch vụ như nhà hàng, bar, tiệc cưới, phục vụ phòng... với chất lượng phục vụ cần đồng bộ với tiêu chuẩn khách sạn. Quản lý mô hình này đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận và quy trình chăm sóc khách hàng nhất quán.
3.17. Thức ăn đường phố (Street Food)
Gắn liền với nét văn hóa địa phương, mô hình này có chi phí đầu tư thấp, dễ triển khai tại các chợ, khu du lịch hoặc vỉa hè. Tuy nhiên, để đảm bảo tính bền vững, người kinh doanh cần chú trọng đến vệ sinh an toàn thực phẩm, đăng ký kinh doanh hợp pháp và nâng cao tính thẩm mỹ trong trình bày để đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng hiện đại. Đây là lựa chọn linh hoạt, thích hợp cho những ai muốn bắt đầu nhanh chóng và thử nghiệm thị trường.
XEM THÊM: PHÁT TRIỂN THƯƠNG HIỆU BÍ QUYẾT XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU MẠNH VÀ BỀN VỮNG
4. Kinh nghiệm xây dựng và quản lý khi kinh doanh F&B
Dưới đây là những kinh nghiệm thực tiễn quan trọng giúp đảm bảo quá trình kinh doanh F&B được triển khai bài bản, hiệu quả và bền vững.
- Lập kế hoạch kinh doanh chi tiết: Xác định mục tiêu, phân tích thị trường, lựa chọn mô hình, dự toán chi phí và xây dựng chiến lược marketing rõ ràng.
Lựa chọn mặt bằng và thiết kế không gian: Ưu tiên vị trí dễ tiếp cận, đông người qua lại; thiết kế đồng bộ với concept thương hiệu, tối ưu trải nghiệm khách hàng. - Xây dựng menu và định giá hợp lý: Tập trung vào số lượng món vừa phải, dễ hiểu, có tính thương mại; áp dụng công thức định giá chuẩn và chiến lược combo, khuyến mãi hiệu quả.
- Quản lý nguyên vật liệu và kiểm soát chi phí: Định lượng nguyên liệu theo món, kiểm kho định kỳ, sử dụng phần mềm quản lý, theo dõi chi phí vận hành để tránh thất thoát.
- Tuyển dụng và đào tạo nhân sự hiệu quả: Tuyển người phù hợp, đào tạo bài bản, thiết kế lộ trình phát triển và chính sách đãi ngộ minh bạch.
- Triển khai chiến lược marketing đa kênh: Tối ưu kênh online (Google Maps, Facebook, TikTok…), kết hợp marketing tại chỗ, sử dụng influencer và đo lường hiệu quả chiến dịch thường xuyên.
5. Xu hướng kinh doanh F&B 2025
Năm 2025 đánh dấu một giai đoạn mới của ngành F&B, khi nhu cầu tiêu dùng thay đổi mạnh mẽ theo xu hướng sống lành mạnh, công nghệ hóa và cá nhân hóa trải nghiệm. Dưới đây là 5 xu hướng nổi bật định hình ngành F&B năm 2025.
- Ứng dụng công nghệ vào vận hành: Số hóa quy trình đặt món, thanh toán, quản lý kho và dữ liệu khách hàng giúp tăng hiệu quả vận hành và cải thiện trải nghiệm người dùng.
- Thực phẩm lành mạnh, ăn sạch – sống xanh: Người tiêu dùng ưu tiên thực phẩm chay, hữu cơ, ít đường, ít béo. Bao bì thân thiện môi trường và nguồn nguyên liệu bền vững là lợi thế cạnh tranh.
- F&B kết hợp trải nghiệm độc đáo: Khách hàng yêu thích không gian gắn với phong cách sống như quán cà phê làm việc, nhà hàng biểu diễn nghệ thuật hoặc quán ăn theo concept cá nhân hóa.
- Cloud kitchen và bán hàng đa kênh: Bếp không phục vụ tại chỗ giúp tiết kiệm chi phí, dễ mở rộng thị trường. Chủ quán cần khai thác nhiều nền tảng giao đồ ăn và kênh số song song.
- Cá nhân hóa dịch vụ nhờ dữ liệu khách hàng: Áp dụng chương trình ưu đãi cá nhân, gợi ý món theo thói quen, và phân tích hành vi giúp tăng độ trung thành và giá trị thương hiệu.
Bạn đang tìm kiếm những bí quyết không chỉ giúp kinh doanh F&B hiệu quả mà còn nâng tầm cuộc sống cá nhân và gia đình? Đừng bỏ lỡ sự kiện đặc biệt “NUÔI DẠY CON, LÀM ĐẸP, PHÁT TRIỂN BẢN THÂN & KINH DOANH” – nơi hội tụ những chuyên gia hàng đầu và cộng đồng phụ nữ hiện đại cùng chung chí hướng.
XEM THÊM: 10 BƯỚC XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU DOANH NGHIỆP THÀNH CÔNG TỪ CON SỐ 0
6. Những sai lầm cần tránh khi kinh doanh F&B
Ngành F&B hấp dẫn nhưng cũng chứa đựng không ít rủi ro nếu chủ kinh doanh thiếu chuẩn bị và hiểu biết thực tế. Việc nhận diện và tránh sớm các rủi ro này là yếu tố then chốt giúp duy trì hoạt động bền vững. Dưới đây là 6 sai lầm mà bạn nên đặc biệt lưu ý khi bắt đầu hoặc vận hành kinh doanh F&B.
- Không nghiên cứu thị trường và hành vi khách hàng: Nhiều người khởi nghiệp F&B theo cảm tính, thiếu khảo sát nhu cầu thực tế, không xác định rõ tệp khách hàng mục tiêu. Điều này dẫn đến việc chọn sai sản phẩm, sai địa điểm hoặc sai mô hình kinh doanh ngay từ đầu.
- Thiếu kế hoạch tài chính cụ thể: Không tính toán rõ chi phí đầu tư, chi phí vận hành, dòng tiền trong 3–6 tháng đầu là nguyên nhân khiến nhiều cửa hàng lâm vào tình trạng “cháy vốn”. Kinh doanh F&B cần có quỹ dự phòng và kế hoạch xoay vòng vốn thực tế.
- Quá tập trung vào sản phẩm mà bỏ quên trải nghiệm: Món ăn ngon là chưa đủ. Không gian, cách phục vụ, tốc độ phục vụ, cảm xúc khách hàng đều là yếu tố quyết định khiến họ quay lại. Nhiều mô hình F&B thất bại vì chỉ chú trọng chất lượng món mà thiếu đầu tư vào trải nghiệm tổng thể.
- Quản lý kém dẫn đến thất thoát và lãng phí: Không kiểm soát nguyên vật liệu, tồn kho, không có quy trình kiểm kê định kỳ là nguyên nhân gây thất thoát, ảnh hưởng lợi nhuận. Ngoài ra, không sử dụng phần mềm quản lý dẫn đến vận hành rối rắm, dễ sai sót.
- Thiếu chiến lược marketing và xây dựng thương hiệu: Không làm truyền thông bài bản, không đầu tư hình ảnh, không quảng bá online là sai lầm khiến cửa hàng khó tiếp cận khách hàng mới. Trong thị trường cạnh tranh, F&B muốn phát triển cần xây dựng thương hiệu rõ ràng và có kế hoạch tiếp cận đa kênh.
- Tuyển dụng và đào tạo nhân sự sơ sài: Nhân viên phục vụ yếu kém kỹ năng, thiếu chuyên nghiệp, thiếu hiểu biết sản phẩm sẽ làm giảm chất lượng dịch vụ. Đây là nguyên nhân gián tiếp làm mất khách dù món ăn ngon hay giá cả hợp lý.
Kinh doanh F&B là một hành trình đầy cơ hội nhưng cũng không thiếu thử thách. Dù bạn đang chuẩn bị khởi nghiệp hay đã bắt đầu vận hành quán, hãy luôn học hỏi và cập nhật xu hướng mới để tạo nên sự khác biệt. Thành công trong F&B không đến từ may mắn, mà đến từ sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược bài bản.
Kinh doanh F&B là gì?
F&B (Food and Beverage) là lĩnh vực kinh doanh liên quan đến thực phẩm và đồ uống, bao gồm các mô hình như nhà hàng, quán cà phê, quán ăn nhanh, bar, dịch vụ ăn uống lưu động và các nền tảng giao đồ ăn trực tuyến.
