CHUYỂN ĐỔI MÔ HÌNH KINH DOANH: BỨT PHÁ VƯƠN XA, VỮNG BƯỚC TƯƠNG LAI

Trong bối cảnh thị trường biến động không ngừng, sự sống còn và phát triển của doanh nghiệp phụ thuộc lớn vào khả năng thích ứng và đổi mới. Chuyển đổi mô hình kinh doanh không chỉ là một xu hướng mà là một yêu cầu tất yếu để doanh nghiệp bứt phá vươn xa, đạt được thành công bền vững. Hãy cùng Cafemom tham khảo những kiến thức hữu ích được tổng hơp ngay trong bài viết này nhé! 

1. Chuyển đổi mô hình kinh doanh là gì?    

Chuyển đổi mô hình kinh doanh là quá trình thay đổi hoặc điều chỉnh một cách cơ bản cách thức một doanh nghiệp tạo ra, cung cấp và thu về giá trị. Mục tiêu chính của việc chuyển đổi là để thích ứng với những thay đổi của thị trường, nắm bắt cơ hội mới, cải thiện hiệu quả hoạt động và đạt được lợi thế cạnh tranh bền vững.

Chuyển đổi mô hình kinh doanh có thể diễn ra ở nhiều mức độ khác nhau, từ những thay đổi nhỏ trong một vài yếu tố đến những thay đổi toàn diện trong toàn bộ mô hình. Một số loại hình chuyển đổi phổ biến bao gồm:

• Thay đổi sản phẩm/dịch vụ: Doanh nghiệp có thể giới thiệu các sản phẩm/dịch vụ mới, cải tiến các sản phẩm/dịch vụ hiện có, hoặc loại bỏ các sản phẩm/dịch vụ không còn phù hợp.
• Thay đổi khách hàng mục tiêu: Doanh nghiệp có thể mở rộng sang các phân khúc khách hàng mới, hoặc tập trung vào một phân khúc khách hàng cụ thể hơn.
• Thay đổi kênh phân phối: Doanh nghiệp có thể sử dụng các kênh phân phối mới, hoặc tối ưu hóa các kênh phân phối hiện có.
• Thay đổi cách thức tạo doanh thu: Doanh nghiệp có thể áp dụng các mô hình doanh thu mới, chẳng hạn như mô hình freemium, mô hình đăng ký, hoặc mô hình chia sẻ lợi nhuận.

>>> XEM THÊM: TOP 5 CÁC DIỄN GIẢ DOANH NHÂN KHỞI NGHIỆP THÀNH CÔNG 2024

2. Vì sao doanh nghiệp cần chuyển đổi mô hình kinh doanh?

Nhiều doanh nghiệp truyền thống, đặc biệt trong các ngành xây dựng, sản xuất và bất động sản, phát triển chủ yếu nhờ vào kinh nghiệm mà thiếu chiến lược quản lý bài bản và đầu tư vào marketing. Các doanh nghiệp này thường gặp phải các khó khăn lớn như:

• Khó tiếp cận khách hàng mới: Khi tiêu dùng ngày càng phụ thuộc vào kênh số hóa, việc thu hút khách hàng mới trở nên khó khăn.
• Mất lợi thế cạnh tranh: Thiếu đầu tư vào marketing khiến doanh nghiệp dễ bị vượt qua bởi đối thủ sử dụng nền tảng trực tuyến.
• Không tối ưu hóa quy trình: Thiếu tự động hóa làm tăng chi phí, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh.
• Phụ thuộc vào khách hàng cũ: Mô hình truyền thống khó thay đổi khi nhu cầu khách hàng thay đổi.

Chuyển đổi mô hình kinh doanh không chỉ giải quyết những hạn chế này mà còn giúp doanh nghiệp tăng cường sức cạnh tranh và mở rộng cơ hội phát triển. Các lợi ích khi áp dụng chuyển đổi mô hình kinh doanh bao gồm:

• Mở rộng tiếp cận khách hàng: Giúp doanh nghiệp tiếp cận nhiều khách hàng tiềm năng và kênh online mới.
• Tăng hiệu quả vận hành: Tối ưu hóa quy trình, giảm chi phí và nâng cao hiệu suất.
• Cải thiện trải nghiệm khách hàng: Xây dựng hành trình khách hàng toàn diện qua các kênh số.
• Gia tăng doanh thu: Mở rộng doanh thu qua các kênh online bền vững.
• Thích nghi nhanh với thị trường: Sử dụng công nghệ để ra quyết định chiến lược kịp thời.

3. Thời điểm nào doanh nghiệp cần chuyển đổi mô hình kinh doanh? 

Việc xác định thời điểm chuyển đổi mô hình kinh doanh là một quyết định quan trọng và cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Trên thực tế, quá trình chuyển đổi là một hành trình dài với nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi nhiều nguồn lực của doanh nghiệp. Dưới đây là một số thời điểm doanh nghiệp nên cân nhắc chuyển đổi mô hình kinh doanh: 

• Thị trường bão hòa, doanh thu giảm sút: Khi doanh thu và lợi nhuận giảm, mô hình kinh doanh hiện tại có thể không còn hiệu quả, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh.
• Biến động thị trường: Thị trường luôn thay đổi với sự xuất hiện công nghệ mới, xu hướng tiêu dùng và cạnh tranh. Chuyển đổi mô hình giúp doanh nghiệp đáp ứng kịp thời những biến động này.
• Mở rộng kinh doanh: Khi muốn mở rộng sang thị trường hoặc sản phẩm mới, doanh nghiệp cần chuyển đổi mô hình để đáp ứng yêu cầu mới.
• Cạnh tranh gay gắt: Với sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt, chuyển đổi mô hình là cách để doanh nghiệp nổi bật và duy trì vị thế trên thị trường.
• Sản phẩm và dịch vụ thiếu sự khác biệt: Khi sản phẩm không nổi bật và dễ thay thế, chuyển đổi mô hình tạo ra giá trị mới và tăng lợi thế cạnh tranh.
• Suy giảm hiệu quả hoạt động: Mô hình cũ không đáp ứng được yêu cầu, chuyển đổi giúp tối ưu hóa và nâng cao hiệu quả.
• Không bắt kịp xu hướng công nghệ: Ứng dụng công nghệ tiên tiến là yếu tố then chốt để duy trì sức cạnh tranh và trải nghiệm hiện đại.

>>> XEM THÊM: TOP 3 DIỄN GIẢ NỔI BẬT VỚI HÀNH TRÌNH PHÁT TRIỂN THƯƠNG HIỆU CÁ NHÂN

4. Các bước chuyển đổi mô hình kinh doanh của doanh nghiệp

Chuyển đổi mô hình kinh doanh là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và thực hiện bài bản. Dưới đây là các bước chuyển đổi mô hình kinh doanh của doanh nghiệp mà bạn đọc có thể tham khảo:

4.1. Đánh giá mô hình kinh doanh hiện tại

Để bắt đầu chuyển đổi, doanh nghiệp cần hiểu rõ mô hình kinh doanh hiện tại của mình. Cụ thể, doanh nghiệp nên phân tích SWOT (Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức) và đánh giá hiệu quả qua các chỉ số như doanh thu, lợi nhuận, chi phí và năng suất.

Ngoài ra, nghiên cứu thị trường cũng rất quan trọng, bao gồm việc phân tích xu hướng, đối thủ và nhu cầu khách hàng. Từ đó, doanh nghiệp sẽ nhận diện những thay đổi cần thiết để phát triển.

4.2. Xác định mục tiêu chuyển đổi

Trước khi bắt đầu chuyển đổi, doanh nghiệp cần xác định mục tiêu rõ ràng, cụ thể, có thể đo lường và đạt được (theo tiêu chí SMART). Ví dụ, mục tiêu có thể là tăng trưởng doanh thu 20% trong 2 năm, mở rộng sang thị trường Đông Nam Á, hoặc nâng cao cạnh tranh bằng công nghệ mới.

Mục tiêu này phải phù hợp với chiến lược dài hạn của doanh nghiệp, đồng thời phải đảm bảo tầm nhìn, sứ mệnh và giá trị cốt lõi được giữ vững trong suốt quá trình chuyển đổi.

4.3. Lựa chọn mô hình kinh doanh mới

Doanh nghiệp cần nghiên cứu và chọn mô hình kinh doanh phù hợp sau khi xác định mục tiêu. Có nhiều mô hình từ truyền thống đến các mô hình dựa trên công nghệ số. Cần xem xét ngành nghề, quy mô, nguồn lực và khả năng của doanh nghiệp để lựa chọn tốt nhất. Việc phân tích ưu nhược điểm của từng mô hình là quan trọng để đánh giá lợi ích và rủi ro, từ đó giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định sáng suốt.

>>> XEM THÊM: TRANG TRÍ CÂY XANH TRONG NHÀ - BÍ QUYẾT HOÀ MÌNH VÀO THIÊN NHIÊN.

4.4. Xây dựng kế hoạch chuyển đổi

Sau khi đã lựa chọn được mô hình kinh doanh mới, doanh nghiệp cần xây dựng một kế hoạch chuyển đổi chi tiết. Kế hoạch này cần bao gồm các hoạt động cần thực hiện, nguồn lực cần thiết (tài chính, nhân lực, công nghệ,...), thời gian thực hiện và người chịu trách nhiệm cho từng hoạt động.

Việc phân bổ nguồn lực một cách hợp lý là yếu tố then chốt để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ. Doanh nghiệp cần xác định rõ những nguồn lực nào là cần thiết và phân bổ chúng một cách hiệu quả để đạt được mục tiêu chuyển đổi.

4.5. Thực hiện chuyển đổi mô hình 

Quá trình chuyển đổi mô hình kinh doanh cần được thực hiện từng bước theo kế hoạch đã đề ra. Doanh nghiệp cần ưu tiên những hoạt động quan trọng nhất và đảm bảo rằng mọi thành viên trong tổ chức đều hiểu rõ và tham gia vào quá trình chuyển đổi.

Trong quá trình chuyển đổi, doanh nghiệp cần liên tục theo dõi và đánh giá kết quả. Điều này giúp doanh nghiệp phát hiện sớm những vấn đề phát sinh và có những điều chỉnh kịp thời để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra theo đúng kế hoạch.

4.6. Đánh giá và điều chỉnh 

Sau khi quá trình chuyển đổi đã hoàn tất, doanh nghiệp cần đánh giá kết quả so với mục tiêu đã đề ra. Việc đánh giá này giúp doanh nghiệp xác định những thành công đã đạt được, những hạn chế cần khắc phục và những bài học kinh nghiệm quý giá.

Dựa trên kết quả đánh giá, doanh nghiệp có thể cần điều chỉnh mô hình kinh doanh của mình để đạt được hiệu quả tối ưu. Quá trình điều chỉnh này có thể diễn ra liên tục để đảm bảo rằng mô hình kinh doanh luôn phù hợp với tình hình thực tế và mang lại những lợi ích tốt nhất cho doanh nghiệp.

5. Những khó khăn khi doanh nghiệp đổi mới mô hình kinh doanh

Khi doanh nghiệp quyết định đổi mới mô hình kinh doanh, họ thường đối mặt với nhiều thử thách lớn. Đổi mới không chỉ là việc thay đổi sản phẩm hay dịch vụ mà còn liên quan đến việc thay đổi cách thức vận hành, chiến lược và tiếp cận khách hàng. Đây là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và khả năng thích ứng nhanh chóng với sự thay đổi của thị trường.

Một trong những khó khăn lớn khi thay đổi mô hình kinh doanh bao gồm:

• Thiếu sự đồng hành: Doanh nghiệp có thể cảm thấy cô đơn trong quá trình chuyển đổi, thiếu sự hỗ trợ từ những người có kinh nghiệm hay đồng hành trong hành trình phát triển.
• Áp lực tài chính: Thiếu vốn hoặc lo ngại về việc đầu tư quá lớn vào mô hình mới có thể khiến doanh nghiệp do dự, không dám thực hiện các thay đổi cần thiết.
• Thiếu kiến thức về quản trị và vận hành: Các nhà lãnh đạo có thể gặp khó khăn trong việc quản lý tài chính, nhân sự và các hoạt động kinh doanh, gây ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững.
• Khó khăn trong việc thay đổi thói quen và tư duy: Đôi khi, doanh nghiệp quá quen thuộc với cách thức cũ và việc thay đổi thói quen có thể gây ra sự phản kháng từ đội ngũ nhân viên hoặc các bên liên quan.
• Thiếu chiến lược rõ ràng: Không có một chiến lược rõ ràng và chi tiết để hướng dẫn quá trình đổi mới có thể dẫn đến việc thực hiện không đồng bộ và thiếu hiệu quả.
• Khó khăn trong việc xây dựng thương hiệu và định vị lại trên thị trường: Khi doanh nghiệp thay đổi mô hình, việc duy trì hoặc xây dựng lại thương hiệu phù hợp với chiến lược mới là một thách thức lớn.

Nếu bạn đang đối mặt với những khó khăn trên và muốn nhận sự hỗ trợ, đừng ngần ngại tham gia vào Liên Minh CafeMom. Đây là nơi lý tưởng để kết nối với những người cùng chí hướng, nhận được sự tư vấn từ các chuyên gia và chia sẻ kinh nghiệm với các doanh nghiệp trong cộng đồng. Hãy gia nhập ngay để tận dụng các cơ hội học hỏi, tăng cường khả năng cạnh tranh và nâng cao giá trị thương hiệu của bạn!

6. Các mô hình chuyển đổi kinh doanh phổ biến hiện nay tại Việt Nam

Trên thực tế, việc nắm bắt và lựa chọn mô hình kinh doanh đúng là một chìa khoá để việc chuyển đổi mô hình kinh doanh trở nên hiệu quả và tối ưu. Các mô hình kinh doanh sẽ có những ưu, nhược điểm riêng ở từng quốc gia, vùng lãnh thổ khác nhau.

Dưới đây là bảng tổng hợp thông tin về các mô hình kinh doanh phổ biến ở Việt Nam hiện nay mà doanh nghiệp có thể tham khảo: 

7. Một số lời khuyên cho doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi mô hình kinh doanh

Bên cạnh các kiến thức trên, có một số lưu ý khác mà bạn đọc có thể lưu tâm để quá trình chuyển đổi mô hình kinh doanh của doanh nghiệp mình thuận lợi và suôn sẻ hơn: 

• Chấp nhận thay đổi: Quá trình chuyển đổi là một quá trình thay đổi sâu rộng, đòi hỏi sự linh hoạt và sẵn sàng chấp nhận những điều mới mẻ. Bạn cũng cần xây dựng tình đoàn kết trong doanh nghiệp, thật kiên trì, nhẫn nại. 
• Hiểu rõ nguồn lực: Quá trình chuyển đổi cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải đánh đổi rất nhiều công sức, thời gian và nguồn lực. Chỉ thực hiện chuyển đổi nếu qua quá trình xem xét, doanh nghiệp chắc chắn sử dụng tốt nguồn lực.
• Khách hàng là trọng tâm: Trên thực tế, tâm điểm của việc chuyển đổi mô hình chính là lấy khách hàng làm trung tâm, thay đổi theo thị hiếu và xu hướng của thị trường. Hãy không ngừng cải thiện mối quan hệ với họ nhé. 
• Tìm kiếm sự hỗ trợ: Nếu cần thiết, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia trong ngành để có được những lời khuyên và giải pháp tốt nhất. Ngoài ra, việc mở rộng mạng lưới đối tác cũng là cách để hành trình này thuận lợi hơn.
• Học hỏi từ các doanh nghiệp khác: Tìm hiểu kinh nghiệm của các doanh nghiệp khác đã chuyển đổi mô hình kinh doanh thành công cũng là một trong những yếu tố giúp doanh nghiệp tránh được những sai lầm không đáng có.

>>> Mách bạn: 5 CÁCH HIỆU QUẢ GIÚP BA MẸ ĐỊNH HƯỚNG NGHỀ NGHIỆP CHO CON TỪ SỚM

8. Một số câu chuyện chuyển đổi mô hình kinh doanh thành công của doanh nghiệp 

Có rất nhiều câu chuyện thành công về các doanh nghiệp đã chuyển đổi mô hình kinh doanh một cách hiệu quả, từ những "ông lớn" trên thế giới cho đến các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam. Những câu chuyện này không chỉ truyền cảm hứng mà còn cung cấp những bài học quý giá về quá trình chuyển đổi, giúp các doanh nghiệp khác có thể học hỏi và áp dụng cho chính mình.

1 - Vinamilk -  Đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng thị trường

Vinamilk khởi đầu là một công ty chuyên sản xuất và kinh doanh các sản phẩm sữa tươi và sữa chua. Mặc dù đạt được thành công nhất định, Vinamilk nhận thấy rằng việc chỉ tập trung vào một số ít sản phẩm có thể hạn chế tiềm năng tăng trưởng của công ty.

Vinamilk đã thực hiện chiến lược đa dạng hóa danh mục sản phẩm của mình, bao gồm sữa bột, sữa đặc, nước ép trái cây, và nhiều loại đồ uống khác. Công ty cũng không ngừng mở rộng thị trường sang các nước láng giềng, đưa sản phẩm của mình đến gần hơn với người tiêu dùng trong khu vực. Nhờ đó, Vinamilk đã trở thành một trong những công ty sữa hàng đầu tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.

2 - Netflix - Từ dịch vụ cho thuê DVD đến nền tảng streaming trực tuyến

Netflix khởi đầu là một dịch vụ cho thuê DVD qua đường bưu điện, một mô hình kinh doanh khá thành công vào những năm 90. Tuy nhiên, khi internet phát triển và băng thông rộng trở nên phổ biến, mô hình này dần trở nên lỗi thời. Ban lãnh đạo Netflix đã nhận thấy được sự thay đổi của thị trường và có một tầm nhìn táo bạo: biến Netflix thành một nền tảng giải trí trực tuyến.

Netflix đã không ngừng đầu tư vào công nghệ và phát triển nền tảng streaming trực tuyến, cho phép người dùng xem phim và chương trình TV trực tuyến mọi lúc mọi nơi. Quyết định này đã mang lại thành công vang dội cho Netflix, biến họ trở thành một trong những nền tảng streaming lớn nhất thế giới, với hàng triệu người dùng và doanh thu hàng tỷ đô la.

Trên đây là toàn bộ các thông tin và kiến thức bổ ích về chuyển đổi mô hình kinh doanh mà Cafemom tổng hợp cho bạn. Dù đó có thể là một hành trình dài với nhiều thử thách, khó khăn nhưng chỉ cần bạn có sự quyết tâm và nghiêm túc, trái ngọt sẽ đến với bạn. Hy vọng bài viết sẽ là một nguồn tham khảo hữu ích, cảm ơn bạn đã dành thời gian theo dõi bài viết, chúc bạn và doanh nghiệp sẽ luôn gặp nhiều may mắn và thành công rực rỡ!