1. Tại sao lại cần định hướng nghề nghiệp cho con?

Cha mẹ định hướng nghề nghiệp cho con là một hành trình dài mà bố mẹ đồng hành từ khi còn tấm bé đến khi con chập chững bước chân vào đời. Nó đóng vai trò quan trọng vì nó sẽ là nghề nghiệp mà con gắn bó trong thời gian dài. 

Định hướng nghề nghiệp cho con giúp khám phá những sở thích, đam mê của bản thân con từ sớm. Điều này giúp trẻ nhận ra mình thực sự muốn làm gì và có thể gắn bó lâu dài với công việc nào đó trong tương lai. 

Định hướng nghề nghiệp giúp con tự đánh giá năng lực, điểm mạnh của bản thân khi ba mẹ đa dạng hoá những trải nghiệm nghề nghiệp cho con từ sớm như cho con tham gia workshop nấu ăn, trải nghiệm làm nghề giáo viên, từ đó lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, phát huy tối đa khả năng. Khi biết rõ mình muốn trở thành ai và làm gì trong tương lai, con sẽ có động lực hơn trong học tập và rèn luyện các kỹ năng cần thiết.

Hơn hết là định hướng nghề nghiệp cho con là bố mẹ đã chuẩn bị tốt cho tương lai của con khi xã hội ngày càng phát triển và các nghề nghiệp mới xuất hiện, Định hướng nghề nghiệp sớm giúp con thích nghi với sự thay đổi, đồng thời chuẩn bị những kỹ năng cần thiết để thành công. 

Điều này cũng giúp con cảm thấy tự tin và tự chủ, biết cách lập kế hoạch cho tương lai và đưa ra những quyết định quan trọng về sự nghiệp.

Tại sao lại cần định hướng nghề nghiệp cho con?

2. Những cách ba mẹ có thể áp dụng để định hướng nghề nghiệp cho con cái

Từ những lợi ích trên của việc định hướng nghề nghiệp cho con, nhiều ba mẹ băn khoăn vây làm gì để thực hiện điều đó cho con. Hiểu được điều đó, chúng tôi đã chia sẻ những cách mà ba mẹ có thể áp dụng như sau: 

2.1. Đa dạng hóa những trải nghiệm để con khám phá bản thân 

Cha mẹ có thể tạo nhiều điều kiện hướng nghiệp cho con để có thể trải nghiệm nhiều nhất có thể để từ đó  giúp con khám phá bản thân, nhận diện đam mê, sở thích và phát triển các kỹ năng cần thiết cho tương lai.

• Tham gia nhiều loại hoạt động ngoại khóa:  Đăng ký cho con tham gia các môn thể thao như bóng đá, bóng rổ, bơi lội, cầu lông hoặc võ thuật, giúp con phát triển thể chất, kỹ năng làm việc nhóm và tinh thần cạnh tranh lành mạnh. Hơn hết, các hoạt động về nghệ thuật hội họa, múa, hoặc diễn xuất như giúp con phát triển sự sáng tạo và tăng tính mềm mại mà khó hoạt động nào rèn luyện được.
• Tạo cơ hội để con hòa mình với tự nhiên: Tham gia các chuyến dã ngoại, cắm trại, giúp con kết nối với thiên nhiên, học cách tự lập và là cơ hội để rèn luyện các kỹ năng sinh tồn cơ bản như tạo lửa, trồng cây,...
• Tham gia các dự án thực tế và hoạt động cộng đồng:  Tham gia các hoạt động tình nguyện như giúp đỡ người nghèo, dọn dẹp môi trường, hoặc tham gia các chiến dịch cộng đồng cùng cha mẹ vừa gắn kết, giao tiếp với nhiều người và nuôi dưỡng lòng nhân ái và nhận thức về trách nhiệm xã hội.  

2.2. Lắng nghe những nguyện vọng của con

Lắng nghe những nguyện vọng của con là một phần rất quan trọng trong việc nuôi dạy và định hướng nghề nghiệp cho con. Việc này không chỉ giúp xây dựng mối quan hệ gần gũi, tin cậy giữa cha mẹ và con cái, mà còn giúp con cảm thấy được tôn trọng và thấu hiểu để rồi bố mẹ có thể cung cấp và xây dựng những nền tảng hỗ trợ cho con em mình sau này.

Cha mẹ nên dành một chút thời gian ngắn để lắng nghe con, cho con cảm thấy an toàn và thoải mái khi chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc, và nguyện vọng của mình. Thay vì những lời phán xét hoặc phản ứng tiêu cực có thể khiến con ngại chia sẻ, bố mẹ nên sử dụng các câu hỏi mở để khuyến khích con nói thêm về những gì con đang suy nghĩ hoặc cảm nhận như "Con cảm thấy thế nào về việc đó?" hoặc "Điều gì khiến con nghĩ như vậy?" Hoặc nếu cảm thấy con cần điều chỉnh suy nghĩ hoặc hành động về một nghề nghiệp hay bất cứ sự việc nào, hãy đưa ra những lời khuyên nhẹ nhàng thay vì ép buộc. Ví dụ: "Nếu con thực sự thích điều này, tại sao chúng ta thử tìm hiểu thêm về chúng thêm nhé". 

Lắng nghe những nguyện vọng của con

2.3. Tôn trọng quyết định lựa chọn nghề nghiệp của con

Và khi con đã bày tỏ nguyện vọng nghề nghiệp rõ ràng, hãy tôn trọng quyết định của con, trong giới hạn cho phép. Điều này giúp con cảm thấy mình có giá trị và có quyền tự quyết trong cuộc sống. Nếu con có những nguyện vọng cụ thể, hãy giúp con lập kế hoạch để thực hiện điều đó bằng nhiều cách như: Hỗ trợ con trong việc tìm kiếm thông tin, tài nguyên, hoặc kỹ năng cần thiết hay tham gia các workshop, khóa học, hay các mối quan hệ trong ngành. Điều này giúp con có sự chuẩn bị tốt hơn cho con đường sự nghiệp của mình.

Trong quá trình theo đuổi nghề nghiệp, con có thể gặp phải thất bại hoặc khó khăn. Hãy chấp nhận điều này như một phần tự nhiên của cuộc sống và khuyến khích con học hỏi từ những trải nghiệm đó. Khi con gặp khó khăn trong sự nghiệp, hãy là người lắng nghe và động viên, thay vì chỉ trích hay bày tỏ sự thất vọng. Sự ủng hộ của bạn là động lực lớn giúp con vượt qua giai đoạn khó khăn.

 2.4. Tạo sự chủ động và tự lập ngay từ sớm 

Bố mẹ nên tạo sự chủ động và tự lập cho con ngay từ sớm để con có thể phát triển khả năng tự quản lý, tự tin và có trách nhiệm với bản thân. Thực hiện điều này bằng nhiều hoạt động trong cuộc sống hằng ngày như:

• Ngay từ khi còn nhỏ, con có quyền được lựa chọn những tình huống thân thuộc với con như chọn quần áo, đồ chơi, hoặc món ăn cho bữa sáng. Từ từ con sẽ cảm thấy con có trách nhiệm và suy nghĩ kỹ càng hơn khi đưa ra những quyết định của mình.
• Hơn hết, bạn phải hướng dẫn con hiểu về hậu quả của từng quyết định để con có thể cân nhắc kỹ trước khi chọn. Ví dụ, nếu con không làm bài tập, hậu quả sẽ là gì?
• Thay vì giúp đỡ con làm hoàn toàn ngay sau khi con trao đổi là gặp khó khăn, bố mẹ nên khuyến khích con suy nghĩ và tìm những cách giải quyết như "Con có thể giải quyết vấn đề này bằng cách nào?" từ đó con dần trở nên tự lập và suy nghĩ sâu sắc hơn.
• Trẻ con rất thích lời khen, khen ngợi con vì đã cố gắng thay vì chỉ tập trung vào kết quả cuối cùng rằng thành công hay thất bại. Dạy con hiểu rằng thất bại là một phần của quá trình học hỏi và quan trọng là con rút kinh nghiệm từ những thất bại và tiếp tục cố gắng.

2.5. Tham khảo ý kiến từ chuyên gia

Hành trình làm cha mẹ và định hướng nghề nghiệp cho con là cả một hành trình rất dài, nó kéo dài trong rất nhiều quá trình. Cha mẹ có thể tham khảo ý kiến từ chuyên gia về định hướng nghề nghiệp cho con là cũng là một cách hữu hiệu để có được cái nhìn khách quan và khoa học trong việc hỗ trợ con cái lựa chọn con đường sự nghiệp phù hợp. Chuyên gia có thể cung cấp những thông tin hữu ích như:

• Hiểu biết chuyên sâu về các ngành nghề: Các chuyên gia về hướng nghiệp thường có hiểu biết sâu rộng về nhiều lĩnh vực nghề nghiệp khác nhau. Họ có thể cung cấp thông tin chi tiết về những yêu cầu, triển vọng, và thách thức của từng ngành nghề trong những năm sắp tới.
• Cung cấp những công cụ hay phương pháp để đánh giá năng lực, sở thích, và tính cách của con một cách chính xác nhất. Tùy theo từng độ tuổi, các bài test cũng có sự khác nhau và độ chính xác cũng từ đó tăng dần theo độ tuổi. Một số bài trắc nghiệm phổ biến như MBTI (Myers-Briggs Type Indicator), Holland Code (RIASEC), và Strong Interest Inventory.
• Ngoài ra, khi đã xác định con đi theo con đường nghề nghiệp nào rồi, các chuyên gia còn tư vấn phát triển các kỹ năng mềm cần thiết để thành công trong lĩnh vực đó như kỹ năng thiết yếu,cách  quản lý thời gian, và làm việc nhóm,...

Tham khảo ý kiến từ chuyên gia

3. Kết luận

Bài viết trên Cafe Mom đã chia sẻ những cách để định hướng nghề nghiệp cho con một cách dễ dàng và hiệu quả. Lắng nghe những tâm tư và kết hợp với kiến thức nghề nghiệp sẽ giúp con theo đuổi được những ngành nghề phù hợp và thành công trong tương lai.